Podium NLGezondLand bij Jaar van de Ruimte
Op 15 januari stond het Podium bij de startbijeenkomst van het Jaar van de Ruimte in de Beurs van Berlage. Tijdens deze bijeenkomst organiserden we, samen met het Verbeterprogramma Groepsrisico's (VNG/IPO), een deelsessie met als titel "Nederland Gezond én Veilig Land". Als ambassadeur van dit thema was ook André van der Zande (Directeur Generaal van het RIVM) aanwezig.
Verslag van de deelsessie "Nederland Gezond en Veilig Land"
Veiligheid en gezondheid verdienen veel meer aandacht bij ruimtelijk ontwerp
Hoewel er alle aanleiding was om veiligheid en gezondheid een plek te geven in de Vinex, kwam daar niets van terecht volgens de deelnemers aan de deelsessie Gezond en Veilig Nederland. De bij Vinex betrokken disciplines hebben wat betreft gezondheid en veiligheid een “lousy job” geleverd. Dat moet in de komende periode anders. Veiligheid en gezondheid zijn basiswaarden die als uitgangspunt bij ruimtelijk ontwerp moeten dienen. Of zoals Jan Mans (oud-burgemeester van Enschede) het verwoordde: “Als veiligheid niet op je netvlies staat, verdien je het predicaat stedenbouwkundige niet.” En, zoals André van der Zande (Directeur Generaal van het RIVM) opmerkte: “Gezondheid is de ruimtelijke opgave van de 21ste eeuw”.
Vinex heeft vrij eenvormige woonwijken opgeleverd waarin functies zijn gescheiden en veel ruimte is voor de auto. Dat gaat ten koste van fietsers en wandelaars. Er zijn parkeergarages dicht bij voorzieningen, scholenclusters met een onveilige wandelroute voor kinderen en weinig uitdagend openbaar groen. Over de beweegvriendelijkheid van de Vinexwijken valt te twisten, evenals over de milieu gerelateerde aspecten als luchtkwaliteit, geluidshinder, optimaal gebruik zon-inval, et cetera.
Bij de start van de Vinex-plannen hadden we net de ontploffing in Culemborg achter de rug dus er was alle reden om rekening te houden met veiligheid. Maar er werd geen enkele actie ondernomen vanuit VROM. Veiligheid wordt als het misgaat afgeschoven op lokale overheden. Dan komen in een mum van tijd de vragen aan de burgemeester. Wist je het? Wat heb je gedaan om het te voorkomen? Maar dat is te laat.
In de loop van de discussie werd gepleit voor meer aandacht voor gezondheid en veiligheid vanuit diverse betrokkenen (gemeenten, Longfonds, wandelaars). De urgentie is groot, maar slechts weinigen realiseren zich dat we met de huidige stedenbouwkundige ruimtelijk ontwikkeling bouwen aan een obees Nederland en dat het aantal van 5,3 miljoen chronisch zieken nog verder zal groeien naar 7 miljoen in 2030. We moeten mensen, meer dan ooit, gaan verleiden tot gezond en actief beweeggedrag. De ontwerpdiscipline vervult hier een belangrijk rol, omdat zij de ruimtelijke kaders schept voor een (on)gezonde omgeving en (on)gezond gedrag. Maar ze zijn zeker niet alleen aan zet. Van onderaf moet een beweging op gang komen waarbij in gezamenlijkheid gewerkt wordt aan het gezonder en veiliger maken van de leefomgeving. De Rijksoverheid kan daaraan bijdragen door in health- en safetydeals maatwerk te leveren en knelpunten (bijvoorbeeld in regelgeving) op te lossen. De diverse partijen die daar iets mee willen en kunnen, moet je met elkaar verbinden. Het is een investering nu die op termijn heel veel oplevert, bijvoorbeeld in gezondheidswinst en maatschappelijke participatie, maar uiteindelijk ook in euro’s. Nu werken we nog te verkokerd. De verschillende overheden, departementen, belanghebbenden blijven in hun eigen kolom waardoor de winst van de ene niet gebruikt kan worden als investering bij de andere overheid. We moeten uit die kokers!
Vanuit het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB), Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Technische Universiteit Eindhoven (TUE), de initiatiefnemers van het Platform Gezond Ontwerp en het Verbeterprogramma Groepsrisico’s werken we al structureel aan een Gezonder en Veiliger Nederland. Nu hopen we dat óók de burger en het ruimtelijk werkveld willen gaan voor gezondheid, beweegvriendelijkheid en veiligheid, in nieuwe en wisselende coalities. Wij gaan dit jaar op zoek naar de goede voorbeelden en een aansprekende invulling van de ruimtelijke ontwikkelingsopgave Gezond en Veilig in het Eindmanifest Wie Maakt Nederland?
Maak ruimte voor gezondheid en veiligheid. Sluit health-, en safetydeals zodat alle Nederlanders over 25 jaar 5 jaar langer gezond leven.
Volg: @NLGezondLand en/of @extveilig
Een actieve bijdrage leveren aan NLGezondLand?
Podium NLGezondLand is er voor gemeenten en organisaties die zich willen inzetten voor een gezonde leefomgeving. U levert hiermee een wezenlijke bijdrage aan de discussie over de rol van gezondheid in de hedendaagse en toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Wij bieden u Podium NLGezondLand aan in het kader van het ’Jaar van de Ruimte 2015‘.
In het ‘Jaar van de Ruimte’ is het podium een verzamelplaats van kennis, ideeën, voorbeelden en visioenen van hoe we onze leefomgeving op een gezonde manier kunnen inrichten. Vertrouwt u ook uw gedachten over het gezond ontwerpen van onze leefomgeving toe aan bezoekers van het podium? Benut deze kans en laat een boodschap achter in de vorm van een memo, een filmpje, een column, een tweet of een goed (of slecht) voorbeeld in uw omgeving. Aan het eind van het jaar presenteren we de resultaten tijdens de slotbijeenkomst van het Jaar van de Ruimte.
Doe mee! Ga naar platformgezondontwerp.nl Daar is te zien hoe u het podium kunt krijgen, welke route het podium aflegt en welke ideeën het in de loop van de tijd ophaalt. Het platform is ook de plek waar we uw mening graag ontvangen via [email protected]
Volg het podium:
Twitter: @NLGezondLand
Youtube-kanaal: NLGezondLand
Meer info?:
twitter.com/GezondOntwerp
Platform Gezond Ontwerp bundelt kennis over het gezond ontwerp en inrichten van de leefomgeving. Gezond Ontwerp houdt rekening met minimaal een 10-tal verschillende aspecten die terug te vinden zijn in de stad:
1) Schone stad
2) Veilige stad
3) Klimaatadaptieve stad
4) Mobiele stad
5) Groene stad
6) Energie- & afvalrijke stad
7) Voedingsrijke stad
8) Bewegingsvolle stad
9) Economische stad
10) Sociale stad
Copyright © 2014 All Rights Reserved